Sultan V. Murad'ın üçüncü kuşak torunu olan Şehzade Ali Vâsıb Efendi 1903 yılında Osmanlı’nın tam kalbinde, İstanbul’da, Boğaz kıyısındaki Çırağan Sarayı'nda doğdu. Ülkesinde geçirdiği yıllar boyunca son üç padişahın huzurunda bulundu. Birinci Dünya Savaşı'na, Milli Mücadele’ye, 1 Kasım 1922'de saltanatın, 3 Mart 1924'te de hilafetin kaldırılmasına tanıklık etti ve hilafetin ilgasının ardından derhal sınır dışına çıkmak zorunda kalan İmparatorluk ailesinin diğer üyeleriyle birlikte sürgüne gönderildi.

Bu mecburi yolculuk onu önce Macaristan'a, ardından güney Fransa'ya ve sonunda Mısır'a götürdü. Mısır yıllarında İkinci Dünya Savaşı’na ve monarşinin burada da devrilmesine şahit oldu. Sürgünde geçirdiği yarım asırdan sonra, nihayet 1974 yılında ülkesine dönmesine izin verildi. 1983’te vefat ettiğinde, Osmanlı’nın son yıllarını memlekette yetişkin olarak geçirmiş hiçbir şehzade hayatta değildi.

Ali Vâsıb Efendi, anılarını yazan ilk Osmanlı şehzadesidir. İyi eğitim görmüş, yaşam zevkine sahip ve toplumun nabzını tutabilen bir yirminci yüzyıl insanı olarak kaleme aldığı anıları dönemin insanları ve siyaseti hakkında eşsiz bir fikir veriyor.

 

Ali Vâsıb Efendi saltanat dönemi ve sonrası sürgün hatıralarını yazan tek şehzadedir. 1983’te vefat ettiğinde, Osmanlı devletinin son senelerini memlekette yetişkin olarak geçirmiş hiçbir şehzade artık hayatta kalmamıştı.

* Padişah V. Murad'ın torunu, Şehzade Ahmed Nihad Efendi'nin oğlu Ali Vâsıb Efendi’nin yarım yüzyılı kapsayan ve sürgündeki Osmanlı hanedanı üyelerinin yaşamlarına ışık tutan anıları. * Kendi zamanının hanedan reisi olan Ali Vâsıb Efendi hem Osmanlı'nın saltanat günlerini hem de sürgün günlerini görüp hatıratını kaleme alan tek kişi.