Alanında otorite olarak kabul edilen Ahmet Yaşar Ocak'ın Türkiye Sosyal Tarihi'nde İslamın yerine dair önemli bir çalışma. Ocak bu kitabında, 13. yüzyıldan başlayarak, görünürde siyasal ve kültürel, ama temelinde Cumhuriyet'in kuruluşundan beri üstü kapatılan, merkezle çevre arasında İslam'la bir tür gecikmiş "satıhaltı" hesaplaşmanın yaşandığı günümüze kadar süregelen Türkiye tarihinde İslamın sergilediği panoramayı gözler önüne seriyor.

 "Türkiye Selçukluları ve Osmanlı'da İslam", "İslami Bilimler ve Modernleşme", "Günümüz Türkiyesi'nde İslami Düşünce", "İslam Mitolojisi" gibi makalelerin yanında, "Kesikbaş", "Tenasüh (Reenkarnasyon), "Zendeka ve İlhad" başlıkları altında üzerinde çok konuşulan ama bilgi sahibi olunmayan mevzulara açıklık getiriyor.

Kitap, Bernard Lewis'in tabiriyle "başka hiçbir Müslüman millette olmadığı kadar benliğini İslama gömmüş bir millet"in bu dinin kendi siyasal, toplumsal, kültürel yaşantısında ve özellikle de davranışlarını yönlendiren zihinsel dünyasındaki macerasını anlamaya hasredilmiş tespitlerden ve yorumlardan oluşuyor.

Ahmet Yaşar Ocak, bu eserinde İslâm’ın Selçuklu ve Osmanlı devletlerinde hem bir inanç hem de bir siyasî figür olması çerçevesinde İslâm’ın hayat tarzını nasıl şekillendirdiğini, zaman içinde geçirdiği değişim ve dönüşümlerini ve bunların toplumsal hayata etkilerini makaleleriyle ayrıntılı biçimde açıklıyor.

"II. Meşrutiyet’e kadar Osmanlı Devleti'nin resmi ideolojisi durumunda olan İslam, artık Tanzimat ile birlikte başlayan Batılılaşmacı yenileşme hareketlerine karşı doğacak muhalefetin ideolojisi olarak yeni bir siyasal ve fikri hareket doğacaktır: İslamcılık."

Ahmet Yaşar Ocak, alanındaki en büyük otoritelerden birisi. Eserleri bu konuda bir kaynak arandığı zaman akla ilk gelenlerden olmakla birlikte bu eseri de en önemli referans kaynaklarından birisini oluşturmakta. Makaleler toplamı olan eserde Ahmet Yaşar Ocak, İslam’ın Selçuklu ve Osmanlı’da toplumu nasıl şekillendirdiği konusundan, İslam'ın modern Türkiye karşısındaki durumuna kadar ayrıntılı konuları inceliyor. Çeşitli makalelerin toplamı olduğu için konuya meraklı olanların aradığı cevabı kolayca bulabileceği bir eser.