25 Aralık 1683… Sultan’ın, canını alması için gönderdiği celladın elindeki kemende boynunu uzatan orta yaşlı bir adam… Merzifonlu Kara Mustafa Paşa… Çoğu tarihçi tarafından Osmanlı Devleti’nin talihinin tersine döndüğü iddia edilen II. Viyana Kuşatması’nda Osmanlı ordusunun başındaki isim. Dolayısıyla bozgunun en önemli müsebbibi…

Elinizdeki bu eser, yedi yıl boyunca Osmanlı Devleti’nin sadrazamlık mührünü taşıyan ve devlete sayısız hizmetler yapmış olmasına rağmen II. Viyana Bozgunu nedeniyle devletin talihini tersine çeviren isim olarak damgalanan Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’nın hayatını tüm yönleriyle ortaya koyuyor. İlk olarak Paşa’nın çocukluk yıllarına ve Köprülü ailesinin himayesine girişine değinen bu eser, sonrasında Köprülüler sayesinde Osmanlı devlet mekanizmasının basamaklarını hızla tırmanışını konu ediniyor. Köprülüler sayesinde bir nebze rahat nefes alan Osmanlı Devleti’ni eski şaşaalı günlerine döndürmek için sadrazam olarak yoğun çaba harcayan Kara Mustafa Paşa’nın bu yoldaki çabaları da elinizdeki çalışmada etraflıca inceleniyor. Tabii, Paşa’nın Türk tarihinde yer edinmesini sağlayan II. Viyana Kuşatması da bu çalışmada oldukça detaylı bir şekilde ele alınıyor. Kuşatmanın öncesi, kuşatma sırasında yaşananlar ve sonrası bütün ayrıntılarıyla gün yüzüne çıkarılıyor. Dr. Metin Aydar, Paşa’yı siyasi ve askerî yönlerinin yanı sıra bir Osmanlı eliti olarak da ele alarak farklı bir bakış açısıyla biyografik bir eser meydana getirmeyi başarıyor. Bu eser, Türk tarihinin en tartışmalı şahsiyetlerinden biri olan Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’nın hayatını tüm safhalarıyla gözler önüne seriyor.

II. Viyana Bozgunu'nun baş sorumlusu olarak kabul edilen Merzifonlu Kara Mustafa Paşa'nın hayatını ele alan bu eser, Paşa'nın yaşamının ve dönemin Osmanlı dünyasının pek çok bilinmeyenlerini farklı bir bakış açısıyla gözler önüne koyuyor.

Onu uzun yıllar yakından tanıma ve gözlemleme fırsatı yakalayan bazı Batılı diplomat ve tarihçiler özellikle sadrazam olduktan sonra bambaşka bir Kara Mustafa Paşa portresi ile karşılaştıklarını belirtmişlerdir. Osmanlı Devleti’nin gücünü ve çıkarlarını savunmaya hizmet etiğini düşünen Merzifonlu, fetihçi ideolojiyi destekleyen bir diplomasi tarzı benimsemiştir. Buna bağlı olarak Merzifonlu’nun yönetimine tanık olanlar yaşadıkları çekişmeli karşılaşmaları ve maruz kaldıkları uzlaşmaz dış politikasını onun bariz güç arzusuna atfetmişlerdir.

Bu kitap Osmanlı tarihinin kırılma noktası olarak kabul edilen II. Viyana Kuşatması'nda yaşan bozgunun baş sorumlusu olarak kabul edilen Merzifonlu Kara Mustafa Paşa'nın hayatını tüm ayrıntılarıyla ele alıyor. Bu yönüyle, bu eser, Türk tarihçiliğinde bir ilk olarak öne çıkıyor. Müstakil olarak Merzifonlu Kara Mustafa Paşa'nın hayatını anlatan bu çalışma, Paşa'nın hayatını anlatan bir biyografi olmanın yanı sıra dönemin Osmanlı dünyasını da gözler önüne seren bir monografi olarak karşımıza çıkıyor.