Ey yolunu şaşırmışların yol göstereni!
Ey biçarelere çare, avarelere derman kılan!
Ey dağılmışları birleştiren, düşmüşleri kaldıran!
Tut elimizden…

 

Münâcâtnâmeler edebiyatın en nadide örneklerindendir. Allah’a yakarış ve tazarrunun en coşkun nidaları yankı bulur bu metinlerde; çağlar, coşar…

Farsça aslından ilk kez Türkçeye tercüme edilen Fars edebiyatının usta kalemlerinden mutasavvıf şair Hâce Abdullah Herevî’ye ait Münâcâtnâme eseri âdeta dua ve yakarışın üslubunu öğretmekte. Aşkın dolup taştığı, cür’aların soluksuz içildiği bu manzumeler, Türk edebiyatında da çok sevilmiş ve neredeyse her şair tarafından bir beyitle bile olsa işlenmeye gayret edilmiştir.

Döküleni toplayan, kırılanı onaran bir merhametin eteğindeki insan, yeniden doğrulmayı öğrenir bu metinlerde. Kendi noksanını bilip kusursuz olan yüce yaratıcıya olan bağlılığın, Kur’an-ı Kerim’in ifadesiyle “şah damarından yakın” olduğunu hatırlatan bu coşkun metinler insana kendi aczini göstermenin yanı sıra her solukta yeni bir ümit tazelemektedir.

 

Ut ve miskim yoksa da asma dalı getirdim
Kara yüzümü ve ak saçımı getirdim
Ümitsizliğin küfür olduğunu buyurdun
Emrine uydum umut dolu bir gönül getirdim.

Münâcât, tasavvuf geleneğinde Allah’a yönelik içten yakarışları içeren manzum veya mensur metinlere verilen isimdir. İçten, samimi ve duygusal bir anlatıma sahiptir. Genellikle hüzün, tevazu ve teslimiyet duygularıyla yazılır. Bu türün bilinen en eski örneklerinden biri olan Herevî'nin Münâcâtnâme adlı eseri bugüne kadar gün yüzüne çıkmamıştı. Tasavvufi aşkın en samimi nidalarını arşa taşıyan bu eseri alanında uzman bir ismin çevirisiyle okuyacaksınız.

İlahî! Sana hakkıyla ibadet edemedim, yeteri kadar takatim yok. Ama ümitliyim, her iki cihanda sen başka kimsem yok.

Son derece samimi bir coşkunun ve dinî heyecanın tezahürleri olan bu metinler daha sonra gelişen tasavvuf edebiyatı için örnek teşkil etmiş, Senâî, Attâr, Mevlânâ ve Câmî gibi sûfîler bu münâcâtlardan etkilenmiştir. Ayrıca 11. yüzyılda yaşamış Herevî'nin bu eseri ilk kez Türkçeye çevriliyor.